ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਉਮਰ ਅਤੇ ਕੱਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਸਹੀ ਵਜ਼ਨ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਪਰ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਜ਼ਨ ਸਬੰਧੀ ਕੋਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਪੈਮਾਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣ ਸਕੀਏ ਕਿ ਉਮਰ ਅਤੇ ਕੱਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਭਾਰ ਕਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਲਾਜੀ ਐਕਸ਼ਨ ਮੈਡੀਕਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੰਟਰਨਲ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਕੰਸਲਟੈਂਟ ਡਾ: ਅਰਵਿੰਦ ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡਾ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਰ ਕਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਕੱਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਹੀ ਵਜ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਬਾਡੀ ਮਾਸ ਇੰਡੈਕਸ (BMI) ਦੀ ਵਿਧੀ ਕਿੰਨੀ ਸਹੀ ਹੈ?
ਅਸੀਂ BMI ਦੁਆਰਾ ਉਚਾਈ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਕੇਵਲ BMI ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਹ ਜਾਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੈ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ। ਜੇਕਰ ਸਾਡਾ BMI 18.5 ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੈ। 18.5 ਤੋਂ 24.9 ਵਿਚਕਾਰ BMI ਨੂੰ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ BMI 25 ਤੋਂ 29.9 ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ BMI 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣਾ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।
ਪਰ ਡਾ: ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਸੁਭਾਸ਼, ਸਲਾਹਕਾਰ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਦਵਾਈ ਵਿਭਾਗ, ਭਾਟੀਆ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ, ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ BMI ਭਾਰ ਮਾਪਣ ਦੀ 'ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ' ਅਤੇ 'ਗਲਤ' ਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਕਈ ਹੋਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ CDC (ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਕੰਟਰੋਲ ਐਂਡ ਪ੍ਰੀਵੈਂਸ਼ਨ) ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ BMI ਕੈਲਕੂਲੇਟਰਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਸੁਭਾਸ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ, 'BMI ਕੈਲਕੁਲੇਟਰ ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। BMI ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਪੁੰਜ, ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਘਣਤਾ, ਸਮੁੱਚੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਨਸਲ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀ ਹੈ।
ਡਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਲਕੂਲੇਟਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਆਪਣੀ ਫਿਟਨੈੱਸ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਫਿਟਨੈੱਸ ਅਤੇ ਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ, ਕਸਰਤ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨੀਂਦ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੱਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਆਦਰਸ਼ ਭਾਰ ਕਿੰਨਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਡਾ: ਅਰਵਿੰਦ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ -
- ਜੇਕਰ ਕੱਦ ਚਾਰ ਫੁੱਟ 10 ਇੰਚ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਭਾਰ 41 ਤੋਂ 52 ਕਿਲੋ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਕੱਦ ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਵਜ਼ਨ 44 ਤੋਂ 55.7 ਕਿਲੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਕੱਦ ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਦੋ ਇੰਚ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਵਜ਼ਨ 49 ਤੋਂ 63 ਕਿਲੋ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਕੱਦ ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਚਾਰ ਇੰਚ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਭਾਰ 49 ਤੋਂ 63 ਕਿਲੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਛੇ ਇੰਚ ਲੰਬੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਭਾਰ 53 ਤੋਂ 67 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਸਾਡਾ ਕੱਦ ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਅੱਠ ਇੰਚ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਵਜ਼ਨ 56 ਤੋਂ 71 ਕਿਲੋ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਪੰਜ ਫੁੱਟ ਦਸ ਇੰਚ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਵਜ਼ਨ 59 ਤੋਂ 75 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਸਾਡਾ ਕੱਦ ਛੇ ਫੁੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਭਾਰ 63 ਤੋਂ 80 ਕਿਲੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹਾਂ
ਸਤੰਬਰ 2000 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਨ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਕਲੀਨਿਕਲ ਨਿਊਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸਰੀਰ ਦੀ ਚਰਬੀ BMI ਨਾਲੋਂ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਮਾਪ ਹੈ। ਮੈਡੀਕਲ ਨਿਊਜ਼ ਟੂਡੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਚਰਬੀ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਨੂੰ ਮਾਪਣਾ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦਾ ਸਹੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਚਰਬੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਸੈਫੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਸਰਜਨ ਡਾ: ਅਪਰਨਾ ਕਾਹਤੀ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, 'ਇੱਕੋ ਉਮਰ ਦੇ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਰਬੀ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਕੱਦ, ਭਾਰ ਅਤੇ BMI ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।' ਇਸ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਚਰਬੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ।
ਉਮਰ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ
ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਸੀ.ਡੀ.ਸੀ. ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ.ਅਗਰਵਾਲ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸ ਉਮਰ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਵਜ਼ਨ ਆਦਰਸ਼ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- 19-29 ਸਾਲ ਦੇ ਮਰਦ ਦਾ ਭਾਰ 83.4 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤ ਦਾ ਭਾਰ 73.4 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 30-39 ਸਾਲ ਦੇ ਮਰਦ ਦਾ ਭਾਰ 90.3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤ ਦਾ ਭਾਰ 76.7 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 40-49 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਮਰਦ ਦਾ ਭਾਰ 90.9 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦਾ 76.2 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- 50-60 ਸਾਲ ਦੇ ਮਰਦ ਦਾ ਭਾਰ 91.3 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਮਾਦਾ ਦਾ ਭਾਰ 77.0 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
Get the latest update about DAILY HEALTH NEWS, check out more about HEALTH UPDATE, & HEALTH NEWS
Like us on Facebook or follow us on Twitter for more updates.
